Status project: afgerond
Wij willen een landelijk erkende sociale interventie worden voor mensen met dementie. Daarom is in Teylingen een project en onderzoek gedaan waarbij vrijwilligers en familieleden intensief fietsen met jonge mensen met dementie. De resultaten van het onderzoek waren positief en zijn samengevat in onderstaande animatievideo. Meer projectdetails zijn onder de animatievideo te vinden.
Het project liep van half 2018 tot/met januari 2019. Het onderzoek heeft plaatsgevonden bij zorginstelling Marente, locatie Bernardus in Sassenheim, in samenwerking met Fietsmaatjes Teylingen. Vier studenten Fysiotherapie van de Leidse Hogeschool hebben hun Praktijkgericht Onderzoek afgerond met het artikel “Fietsen met Fietsmaatjes: een waardevolle activiteit voor Jonge Mensen met Dementie?”. Het volledige artikel is hier te downloaden, een samenvatting staat hieronder.
De onderzoeksvraag was als volgt: Wat is het ervaren effect van fietsen door jonge mensen met dementie (JMD) samen met een fietsmaatje en hoe kan het concept Fietsmaatjes verbeterd worden? Het onderzoek bestond uit een combinatie van literatuuronderzoek, kwalitatief en kwantitatief kleinschalig onderzoek. Het werd uitgevoerd bij 9 cliënten met de diagnose JMD, 6 mantelzorgers, 7 vrijwilligers van Fietsmaatjes en 8 professionals uit Bernardus in Sassenheim.
De jonge onderzoekers hebben de 6 onderdelen van Positieve Gezondheid als uitgangspunt genomen bij alle interviews. Op al deze 6 onderdelen werd een positief effect waargenomen! Op het gebied van lichaamsfuncties zien zij in de praktijk een bevestiging van de literatuur: dat deze regelmatige training goed is voor de conditie en dat het resulteert in een verbetering van slaapgedrag, spierkracht, ademhaling en doorbloeding. Uit veel van de interviews blijkt dat het mentaal welbevinden wordt verbeterd, doordat de gasten meer vrijheid ervaren en beter in hun vel zitten. Na het fietsen zijn ze bijna altijd opgewekter en rustiger. Op sociaal-maatschappelijk participeren zien ze ook twee belangrijke effecten: er ontstaat een band tussen beide fietsmaatjes en bovendien genieten ze beiden van het buiten zijn, van de omgeving en als deelnemer in het verkeer. Ook op het gebied van zingeving zien we effect: “Fietsmaatjes is een moment van geluk op een dag”.
Fietsmaatjes is niet alleen leuk voor de gasten met dementie. De verzorgenden, fysiotherapeuten en andere professionals ervaren meer plezier in hun werk en daardoor vermindert ook de werkdruk. Voor de vrijwilliger geldt: Fietsmaatjes is plezier voor twee! Een aantal van de positieve gezondheidseffecten worden ook door de vrijwilliger ervaren. Bovendien ervaart de vrijwilliger dat hij of zij maatschappelijk nuttig bezig kan zijn. De mantelzorgers ervaren verlichting van hun zorgen omdat hun naaste het leuk heeft.
Er zijn door de onderzoekers een 10-tal aanbevelingen gegeven voor verbeteringen van het proces en de organisatie. Een aantal aanbevelingen heeft te maken met de flexibiliteit en de communicatie m.b.t. de gemaakte fietsafspraken tussen vrijwilliger en de gast. Bij een grote organisatie is dit complexer dan bij thuiswonende gasten. Ook moet duidelijker worden op welke gronden fietsritten afgezegd kunnen worden. Bovendien willen de vrijwilligers meer inzicht krijgen in de aandoeningen van hun gasten en op welke wijze zij kunnen omgaan met incidenten. Veiligheid gaat immers voor deze kwetsbare groep boven alles! Voor de gasten moet er geschikte kleding beschikbaar zijn bij warme dagen (petje op!) en bij koude dagen (handschoenen en thermisch ondergoed). Ook moeten er poncho’s in de fietstas voor als het regent.
Tussen Marente, Fietsmaatjes.NL en Fietsmaatjes Teylingen zijn er inmiddels afspraken gemaakt over het vervolg. De partijen vinden het zinvol om het experiment voort te zetten en het aantal gasten en vrijwilligers uit te breiden. Ook zullen de mogelijkheden verkend worden om ook andere zorginstellingen in de regio te laten aansluiten bij dit experiment. Dit vereist dan samenwerking met de lokale Fietsmaatjes organisatie in de gemeente van de zorginstelling. Fietsmaatjes.NL staat open voor belangstelling uit andere gemeenten en zorginstellingen!